Liefdevolle opvoeding beter dan ’de baas spelen’
Trouw Podium
30 september 2008
Arslan Karagül
Docent bij het Centrum voor Islamitische Theologie van de VU
Â
Het geven van een klap aan lastige jongens is niet de methode voor moslimopvoeders.
De voorstellen die Ali Eddaoudi vorige week in Trouw deed over de opvoeding van Marokkaanse jongeren vind ik verbazingwekkend en zorgelijk. Hij vond dat we jongeren moesten tonen wie de baas is. Een draai om de oren kon volgens hem heel effectief zijn.
Maar juist het gedrag om de baas te willen spelen verhardt de kinderen en de jeugd. Geweld tegen geweld, oog om oog maakt iedereen blind en wild. Zo moeten de moslimopvoeders het zeker niet aanpakken. Maar wel met een zachte en liefdevolle benadering.
Een zachte aanpak met liefde werkt effectiever dan een harde aanpak zoals elke ouder het thuis kan ervaren. Bovendien is zachtmoedigheid de ideale aanpak in de Koran (3:159; 20:44) en de praktijk van de Profeet zelf. Een pleidooi voor een harde aanpak door een ’tikje’ te geven en dergelijke klinkt niet alleen vreemd in de oren van de moderne wereld, maar ook als een ouderwetse pedagogische aanpak die niet meer helpt in een context waarin de kinderen vrij opgevoed zijn.
Dat wil niet zeggen dat een goede discipline en structuur door middel van alternatieve straffen, andere dan het lijfelijke, niet nodig is. De taak van de opvoeders van vandaag is het zoeken naar alternatieve straffen, zoals het even apart zetten van het kind of het even niet met speelgoed laten spelen. Dit werkt beter dan het geven van een klap. Slaan moeten de opvoeders in een moderne wereld afleren. Want met een lijfelijke straf veroorzaak je niet alleen haatgevoel in het hart van de kinderen/jeugd maar soms ook lichamelijke schade. Een klap op de oren, of het kindje om hoog te tillen door het oor te trekken zoals in de oude opvoedingspraktijk een pijnlijke gewoonte was, kan tot doofheid leiden.
Als we dit soort opvoedingsmethode door willen trekken tot bijvoorbeeld de man-vrouwverhoudingen dan is het slaan van vrouwen vanuit een harde pedagogiek om de baas te spelen het logische gevolg hiervan. Dat zal zich weer weerspiegelen in het sociale omgaan met mensen en dieren, een geweldspiraal waaraan geen einde komt. Het probleem ligt dus niet in een zachte aanpak, maar in de liefdeloze en respectloze aanpak. Maar ook in een discriminerende en stigmatiserende aanpak.
Kinderen en jongeren zijn uiterst goed in het imiteren van zulke gedragingen. Mijn generatie uit Turkije heeft een ander gedrag aangeleerd gekregen dan onze kinderen en jongeren hier. Wij leerden om onmiddellijk op te staan wanneer ouders binnenkwamen. Helemaal als de leraar de klas betrad. Tegenwoordig merken de kinderen niet eens of een leraar al in de klas is of niet. Ze gaan gewoon door met kletsen tot de leraar hen met een harde stem tot de orde roept.
Hetzelfde gedrag vertonen ze vervolgens weer thuis. Kinderen zijn niet onder de indruk als een gast binnen treedt. Ze zitten gewoon te zappen met de afstandbediening, of zijn lekker bezig met hun computerspelletjes. Hetzelfde gedrag merk je weer in het openbaar vervoer. Lekker blijven zitten terwijl de ouderen of zwangere vrouwen moeten staan. Opvoeden gebeurt niet alleen in de familie maar ook op school en in de gemeenschap. Wij hebben eerder liefdevolle en respectvolle ouders en leraren nodig dan politieagenten. Ouders die respectvol over anderen gaan spreken en liefdevol zijn voor hun kinderen. Leraren die de kinderen als eigen kinderen gaan behandelen en zorg dragen voor hun carrière en hun succes in het leven. De baas spelen werkt niet.
Vroeger las de mens vaak niet zelf maar werdt hij/zij met een tekst uit een 'heilig'boek die een ouder van toepassing vond om de oren geslagen.Het feit dat jongeren nu zelf lezen en ook kritisch durven te denken zet beslist heel wat gezinnen op z'n kop.Voor elke tekst die het goede wenst te prediken,zijn er evenzoveel teksten die het tegendeel aantonen.Zie koran scholen waar men nog steeds teksten moet opdreunen zonder te beseffen wat er staat,en bij het fout citeren een klap in het gezicht niet ongewoon is.Begin met kinderen zonder 'religie' op te voeden maar met respect voor alle andere mensen, en niet alleen voor de gelovige.
carla, tilburg op 30-09-2008, 13:08
Nog steeds wordt blijkbaar streng, duidelijk en conseqent handelen verward met 'de baas' spelen wat je blijkbaar met stemverheffeing en agressie bewerkstelligt. Helaas is het wel zo dat de opvoeders zelf ooit ook opgevoed zijn, en het meestal niet meevalt om los te komen van wat men zelf heeft meegekregen. Op die manier wordt de agressie (verbaal of fysiek) van generatie op generatie doorgegeven. óf men slaat door naar de andere manier waarin de balans tussen geven en nemen zoek is =toegeeflijkheid. Alleen roepen dat het anders moet heeft mi weinig zin, als je de opvoeders geen handvatten reikt hoe zij los kunnen komen van hun eigen opvoeding
P. Musters, Zeist op 30-09-2008, 13:06
In het laatste stukje verwoord je goed waar het om gaat.Respectvol praten over andere.Beste Arslan,daar gaat het nu juist zo vaak fout in de islamitische gemeenschap.Vrouwen,homo's joden Christenen de ongelovige,ze komen er allemaal bekaaid af in de koran.Zoals al door iemand anders aangehaald als andere(Christenen,en joden) met apen,zwijnen en duivelsdienaren worden vergeleken in het o zo heilige boek,wat verwacht je dan van de jongeren die daarmee opgevoed worden.De jeugd van tegenwoordig leest zelf beste Arslan en laat zich niet langer iets wijs maken,ook niet over Mohammed.Een respectvol heilig boek zou veel veranderen,niet maar één tekst
Carla, Nijmegen op 30-09-2008, 13:06
Een sociaal bewogen stuk. Wat mij echter dwars zit is dat de Nederlandse bevolking jaren lang geteisterd is door mensen die ons wilden vertellen dat wij cultuurverschillen moesten respecteren, zelfs als ze tegen onze volksaard indruisen. Hierbij werd eigenlijk gesproken over verfoeilijk gedrag tolereren onder het mom van het is een andere cultuur dus.... Lijfstraffen zijn onderdeel van met name de Islamitische cultuur, maar wat er nu gezegd wordt is: "Je mag dat niet overnemen hoor, want dat schaadt de tere kinderziel." Van dit gemarchandeer wordt m.i. niemand echt wijzer. Als het kan, kun je problemen met rede oplossen. Werkt dat niet........
Thomas, Rotterdam op 30-09-2008, 11:30
Helaas komt de zachtmoedigheid die de ouders van nu tentoonspreiden in feite neer op vergaande toegeeflijkheid en de verwachting dat het kind wel door de maatschappij opgevoed zal worden. De nadelige gevolgen van die zachtmoedigheid worden steeds meer duidelijk. Ik sta niet achter een tik, maar blijf erbij dat de eerste verantwoordelijkheid voor de opvoeding nog altijd bij de ouders ligt.
Hannie, Barendrecht op 30-09-2008, 11:21
Geen enkel mens heeft het recht een ander te slaan, dus ook kinderen niet.Zo zijn onze kinderen opgevoed. Wat vooral belangrijk is, is regels stellen en je daar aan houden van beide kanten. En een voorbeeld zijn. Ook als je een verkeerde beslissing hebt genomen, toegeven dat het fout was.Dat werkt.
M.Tijssen, Rotterdam op 30-09-2008, 11:21
Ik las laatst een reactie van iemand die zei"de islam is vaak de wurgslang voor deze jongeren"Jongeren van nu die zelf leren nadenken,kan men niet meer met teksten uit een eeuwenoud boek waarin veel geweld en onrespectvolle taal naar andere wordt geuit opvoeden. Men prikt door deze facade heen.Dit brengt dergelijke jongeren in tweestrijd,omdat niet acceptabel is om de islam te verlaten of er zeer kritisch naar te kijken,en teksten te verwerpen,richt hun frusstratie zich op die ander,de niet moslim,de vrouw,de homo enz Het is niet de druk van de Nederlandse bevolking,maar juist die uit eigen hoek en boek die veel moslimjongeren doet ontsporen.
Fadil, Amsterdam op 30-09-2008, 11:17
Liefdevol opvoeden is goed maar dan inderdaad wel consequent zijn en niet ingaan op alle eisen van een kind. Slaan of psychisch mishandelen is uit den boze en mag niet. En natuurlijk moet je als ouder het goede voorbeeld geven, zowel in- als buitenshuis.
M. van Oijen, Maastricht op 30-09-2008, 11:17
Helaas,soms is gewoon het te grote aantal kinderen het probleem.Meisjes die te strak worden gehouden en jongens die te los worden gelaten omdat de ouders het gewoon niet op kunnen brengen ze de nodige aandacht en tijd te geven.Mohammed aanhalen als voorbeeld van zachtmoedigheid gaat er bij de nu zelf lezende en begrijpende jeugd niet meer in,zij weten wel beter.Ook het met respect praten over de ander was Mo helaas niet bekend.De ander benoemen als verachte apen zwijnen en duivelsdienaren,(5:61)was hem niet vreemd.Misschien zien we dit gedrag teveel terug bij moslim jongens,en ligt daar het probleem,het beledigen van de niet moslim!!
Y Nassim, Leiden op 30-09-2008, 11:09
ook voor christen en andere opvoeders geldt hetzelfde. slaan helpt niet. Trouw: stop met de stigmatisering.
sbrn, den haag op 30-09-2008, 11:08
Het respect voor oudere was onze kinderen vroeger ook gewoon.Heel die moderne manieren o.a om de leraar bij zijn/haar voornaam aan te spreken,heeft het gevoel van respect doen verdwijnen.Dit is zeker een punt maar helaas gaan allochtone jongens vaak verder dan respectloosgedrag.Intimidatie,bedreiging,geweld,vrouwonvrioendelijk handelen strafbare feiten, zijn dingen die voortkomen uit de omgang met vrouwen in de moslim cultuur,.Jongens worden altijd nog boven het meisje vereerd als een soort verhoord gebed van Allah,meisjes zijn enkel om mee te helpen in de huishouding om de man te behagen uiteindelijk.Daar zit de fout,ongelijke behandeling.
Ghava, Amsterdam op 30-09-2008, 11:07
Helaas begon het stuk verkeerd door Mohammed aan te voeren als de zachtmoedige man,maar die onwetendheid is je vergeven.Beter was het Jezus ten tonele te voeren die de mens leerde geen kwaad met kwaad te vergelden,de andere wang toe te keren,niet het zwaard op te nemen om ten strijde te trekken zelfs niet tegen de vijand (de Romeinen in die tijd)en die om vergeving vroeg aan de hemelse vader voor degene die hem kruizigden"zij weten niet wat ze doen"Verder zou het goed zijn de moslim ouder te leren zonen niet voor te trekken op de dochters,en ze respect voor het meisje bij te brengen.Daar gaat het helaas vaak fout,discriminatie in het gezin.
Fouad, Amsterdam op 30-09-2008, 11:05
De baas spelen werkt wellicht niet, maar de opvoeder/lera(a)r(es) moet een natuurlijk overwicht hebben.
Het moet overigens duidelijk zijn wie de ouder en wie het kind is, wie de leraar en wie de leerling is. Populair willen zijn en als ouder/leraar(m/v) kind willen zijn met de kinderen werkt niet.
Er moet afstand zijn tussen opvoeder en opvoedeling, anders neemt het kind cq. de leerling de leiding over en komt het opvoedings/leerproces in het ongerede.
Herman N., Amsterdam op 30-09-2008, 09:11
Het is leuk hoe dit artikel en vooral de laatste alinea zichzelf tegenspreekt. Waarom stond u vroeger op als een gast binnentrad? Omdat uw ouders gezag over hun kinderen afdwongen - onaardig gezegd: op de juiste momenten de baas speelden. Waarom doet de huidige generatie dat veel minder? Omdat uw generatie de zachte benadering gelijkstelt aan een overmate aan toegeeflijkheid.
M.Nieuweboer, Moengo Suriname op 30-09-2008, 09:06
interessant... zou ik dan eindelijk meer steun krijgen in mijn aanpak?
bert hümmels, almelo op 30-09-2008, 08:57
Islamitisch geestelijke verzorging is iets anders dan zending
De eerste instructie die de stagiaires voor geestelijke verzorging -van welke stroming dan ook- te horen krijgen is dat ze bij het bed van de patiënt, of in gesprek met de gedetineerden niet bezig mogen zijn met de dawa, evangeliseren of verkondiging. De geestelijk verzorgers moeten niet uitgaan van hun eigen boodschap en behoefte, maar van die van de patiënt/cliënt.
Trouw, 18 februari 2005
Â
Hierin is geen plaats voor dawa of tabligh (het Arabische woord voor verkondiging) in de beide betekenissen van het woord, zoals dat uiteengezet is door mijn collega-theoloog M. Ajouaou (Trouw, 10 feb). Hij maakt een onderscheid tussen dawa als fanatieke werkzaamheden van utra-orthodoxe groepen, en de onschuldiger variant uit de praktijk: 'geloofsbegeleiding door geestelijken, met de daarbij behorende taken zoals verkondiging, raadgeving en pastorale zorg'. Dit behoort tot de inzet van imams, vindt Ajouou.
Als hij meent dat 'ook ziekenhuis- en gevangenisimams dawa tot hun takenpakket zouden moeten rekenen', ben ik het niet met hem eens. Ik ben al tien jaar in dit veld werkzaam, als moslim geestelijk verzorger, maar daarin ben ik niet bezig met deze dawa in beide betekenissen van het woord. Met de hedendaagse dialogische aanpak van het werk van geestelijke begeleiding en raadgeving is er geen sprake meer van eenrichtingsverkeer. De geestelijk verzorger is meer een gids of tolk tussen traditie en ervaring van de patiënt/cliënt. Hij begeleidt en ondersteunt mensen vanuit hun eigen behoefte volgens hun levensbeschouwing. Dat is iets anders dan traditioneel verkondigend bezig zijn.
Ajouaou meent dat het tijd is voor een leerstoel over dawa. Ik zou eerder een leerstoel voor islamitische geestelijke verzorging willen zien, of twee leerstoelen naast elkaar, zodat de moskee-imams ook kunnen overstappen naar ziekenhuis of gevangenis-imams in de hedendaagse betekenis van het woord. Zou dat misschien een optie zijn voor de VU in haar streven naar het opleiden van moslim theologen-imam?
https://www.trouw.nl/nieuws/islamitisch-pastoraat-is-iets-anders-dan-zending~b4c186b3/
EriÅŸim: 25.09.2022
Spiritueel recept: VASTEN
VASTEN IS GEZONDHEID EN DANKBAARHEID
Arslan Karagül* ‎
Onlangs werd in de Nederlandse krant Trouw een gesprek gepubliceerd tussen een ‎islamitische en een christelijke theoloog over vasten in de islam en het christendom**. In dit ‎gesprek werd vasten uitsluitend besproken als een spirituele discipline en een vorm van ‎sociale solidariteit. Opmerkelijk genoeg werd er geen aandacht besteed aan de effecten van ‎vasten op de gezondheid. Nochtans is vasten, naast een vorm van aanbidding en spirituele ‎discipline, ook een belangrijk middel om de gezondheid te beschermen. Daarom is het ‎zinvol om het vasten in de islam, in tegenstelling tot de sterk afgezwakte vorm binnen het ‎christendom, ook vanuit een gezondheidskundig perspectief te bekijken.‎
Vandaag de dag vasten, naar schatting, anderhalf miljard van de ongeveer twee miljard ‎moslims wereldwijd tijdens de Ramadan een maand lang van ochtendschemering tot ‎zonsondergang, zonder eten en drinken. De werkelijke reden achter deze praktijk is niet ‎alleen spirituele groei en sociale solidariteit, maar ook gezondheidsbescherming. ‎Wetenschappelijke studies beginnen steeds vaker aan te tonen hoe heilzaam vasten, zoals ‎voorgeschreven in de islam, is voor de gezondheid. De Koran heeft ons dit echter al 1400 ‎jaar geleden geopenbaard en stelt dat vasten een verplichting is die ook aan eerdere ‎gemeenschappen is opgelegd (Koran, 2:183).‎
In het christendom daarentegen is de praktijk van vasten, zoals die ook in de Bijbel wordt ‎genoemd (Matteüs 4:2) en zoals die in het voorbeeld van Jezus Christus bestaat, in de loop ‎der tijd vervaagd tot het slechts één maaltijd per dag eten of het vermijden van vlees- en ‎zuivelproducten op bepaalde religieuze dagen. Hierdoor is de oorspronkelijke ‎gezondheidswaarde en diepere betekenis van vasten grotendeels verloren gegaan.‎
Wetenschappelijk onderzoek toont aan dat vasten pas echt effectief is wanneer men ‎minstens 12 tot 16 uur achtereen niet eet en drinkt. Dit komt doordat het lichaam schadelijke ‎stoffen pas na deze periode kan verbranden en elimineren. Het is dan ook veelzeggend dat ‎het Arabische woord Ramadan niet alleen "hitte" en "verbranden" betekent, maar ook ‎‎"regen" (wat staat voor zuivering en verfrissing). Dit benadrukt dat vasten, gedurende een ‎bepaalde periode, een diepgaande betekenis heeft voor zowel de lichamelijke als geestelijke ‎gezondheid.‎
Voor het lichaam betekent dit dat door gedurende een bepaalde tijd niet te eten, drinken of ‎seksuele verlangens na te streven, de gezondheid wordt beschermd en ongezonde cellen in ‎het lichaam worden vernieuwd. Dit werd bijvoorbeeld bevestigd door de Japanse ‎wetenschapper Yoshinori Ohsumi, die in 2016 de Nobelprijs won voor zijn ontdekking van ‎autofagie, een proces dat direct verband houdt met vasten. Autofagie is een mechanisme ‎waarbij cellen, bij een tekort aan voedingsstoffen, hun eigen beschadigde en overbodige ‎componenten afbreken om energie te produceren. Dit proces bevordert celvernieuwing, ‎versterkt het immuunsysteem en vertraagt het verouderingsproces. ‎
Op mentaal en spiritueel niveau helpt vasten ook om stresshormonen in de hersenen te ‎reguleren, waardoor het risico op depressie en angst afneemt. Dit alles herinnert ons aan de ‎woorden van de laatste profeet van de İslam, Mohammed (vzmh): "Vast en je zult gezond ‎worden." De islam biedt zelfs verzachtingen voor zieken, ouderen en mensen die niet in staat ‎zijn te vasten, wat aantoont dat gezondheid voorop staat in het geloof.‎
Binnen het christendom echter, zoals de christelijke theoloog Brouwers in het genoemde ‎gesprek aangaf, wordt vasten niet als een verplichting van God beschouwd en wordt het niet ‎vanuit gezondheidskundig perspectief benaderd, maar louter als een spirituele discipline en ‎economische bewustwording. Brouwers verklaarde: “In de maatschappij hechten we niet meer zoveel waarde aan discipline. Maar als we maar toe blijven geven aan onze impulsen, dan raakt de aarde uitgeput. We moeten matigen om de wereld leefbaar te houden, dat is ook mijn motivatie om mee te doen. En nu, in deze angstige tijden, is het goed om te oefenen in omgaan met minder, met tekorten, met voorraden die opraken."
Moslim theoloog M. Ajouaou gaf op zijn beurt aan dat hij, uit respect voor ‎godsdienstvrijheid, een moslim die niet vast, niet als een "slechte moslim" wil bestempelen. ‎Maar eigenlijk gaat het hier niet om goed of slecht, maar om nut en schade. Iemand die het ‎hele jaar door overmatig eet zonder enige onderbreking, schaadt in de eerste plaats zichzelf. ‎Dit is precies de reden waarom vasten volgens de Koran aan elke gemeenschap is opgelegd. ‎Als vasten schadelijk zou zijn, zou het niet worden voorgeschreven. In de islam wordt er ‎inderdaad gevast omdat God het heeft bevolen, maar vasten is niet alleen bedoeld als ‎spirituele discipline of vorm van solidariteit, maar ook als een middel om de gezondheid te ‎behouden.‎
Daarom gehoorzaamt elke moslim die vast niet alleen dit gebod, maar dankt hij ook zijn ‎Schepper die hem dit heeft geleerd. Vasten is zowel gezondheid als dankbaarheid.‎
Zoals Bernard Shaw treffend zei: "In de toekomst zullen artsen hun patiënten voorschrijven ‎wat moslims al eeuwenlang doen: het gebed (salat) en het vasten."‎
Dr. A.Karagül, gepensioneerd docent , Vrije Universiteit Amsterdam, Faculteit Godgeleerdheid.‎
‎
‎** Maaike van Houten, 6 maart 2025, Theologisch elftal – Vastentijd: Waarom zou je eigenlijk ‎moeten vasten?